وبلاگ درسی آموزشی

      می دانیم که کتاب قرآن شامل سه فصل می باشد که هر کدام از این فصل ها در زمان خاص و به روشی خاص می بایست تدریس گردد لذا جهت آشنایی بیشتر با نحوه ی تدریسِ فصول مختلف توضیحاتی درج می گردد

فصل اول: آموزش قرائت نماز

      این فصل به آموزش قرائت نماز می پردازد تا دانش آموزان توانایی لازم را در خواندن اذکار نماز به دست آورند. این آموزش طی 4 هفته ی مهرماه و هر هفته دو ساعت به روش زیر انجام می شود.

روش تدریس اذکار نماز

1)  لوحه ی اذکار نماز را به ترتیب در محل مناسبی مقابل دانش آموزان نصب کنید.

2)  از دانش آموزان بخواهید اذکار نماز را سطر به سطر، همراه اشاره ی شما به صورت دسته جمعی بخش بخش بخوانند.

3)  پس از توانایی نسبی دانش آموزان در روان خوانی اذکار نماز، قرائت این اذکار را از نوار آموزشی پخش می کنید و از دانش آموزان می خواهید به دستور نوار عمل کرده و همراه آن جمع خوانی کنند. هنگام شنیدن قرائت اذکار از نوار، از دانش آموزان بخواهید از روی کتاب خود خط را نشان دهند و با نوار پیش بروند.

 نکته:  ضمن تشویق دانش آموزان به یادگیری و خواندن نماز، بر آن ها سخت نگیرید، بیش تر بر توفیقات آن ها تأکید کنید تا ضمن احساس موفّقیّت به رفع نواقص خود نیز علاقه مند شوند. قابل ذکر است ترجمه ی نماز برای مطالعه ی آزاد است و آموختن آن اجباری نیست.

فصل دوم: آموزش روخوانی قرآن کریم

     در برنامه ی فعلی آموزش قرآن  برای کسب توانایی روخوانی قرآن کریم، تأکید اصلی بر ضرورت استمرار آموزش و تمرین و تکرار روزانه است. از این رو مطالب مربوط به این فصل که با هدف کسب مهارت روخوانی قرآن کریم تنظیم شده است، زیرا در مراحل اولیه ی یادگیری، تمرین مستمر و روزانه نقش به سزایی در کسب مهارت مورد نظر دارد. به همین منظور در طی 33 روز متوالی در زنگ اول یا دوم هر روز تدریس می شود. در 19 روز اول ضمن یادآوری و آموزش قواعد روخوانی، دانش آموزان مهارت کافی در به کار بردن این قواعد در روخوانی کلمات، عبارات و آیات قرآنی به دست می آورند و در 14 روز دوم با تمرین کافی به توانایی روخوانی آیاتی از قرآن دست می یابند.

روش تدریس:

الف)  بخش اول-  یادآوری و آموزش قواعد روخوانی قرآن

1) قاعده ی مربوط را به زبان ساده توضیح دهید.

2)  لوحه ی مربوطه را در محل مناسب نصب کنید.

3)  با اشاره ی صحیح به بخش های کلمات، از دانش آموزان بخواهید که کلمات و عبارات را به صورت دسته جمعی، بخش بخش بخوانند. در صورت نیاز این مرحله را یک یا دو بار تکرار کنید.

4)  تعدادی از دانش آموزان، هر کدام یک سطر از لوحه را به صورت انفرادی می خوانند؛ ابتدا دانش آموزان قوی تر و سپس سایر دانش آموزان.

5) از دانش آموزان بخواهید که هرکدام یک سطر از کلمات و عبارات قرآنی را که در تمرین دیگری آمده است، از روی کتاب خود بخوانند. این فعّالیّت را به میزانی که نیاز است و وقت دارید، تکرار کنید.

 تذکّر:  در پایان این بخش، دانش آموزان را تشویق کنید که درس هر روز قرآن را چند بار در خانه تمرین و تکرار کرده تا برای درس روز بعد کاملاً آماده باشند.

   نحوه ی اشاره ی صحیح به بخش های کلمات قرآنی در صفحات پنجم و ششم و هفتم پیش گفتار کتاب دانش آموز به اختصار توضیح داده شده و جهت کسب اطّلاعات بیش تر می توان به صفحات یاد شده رجوع کرد.

ب) بخش دوم – روش تدریس روخوانی قرآن کریم

      برای 14 روز دوم این فصل از کتاب، آیاتی از قرآن کریم در نظر گرفته شده که مجموع آیات هر روز، در یک صفحه از کتاب آمده است. تمرین و خواندن روزانه ی این آیات در کلاس درس، موجب تقویت روخوانی قرآن کریم می شود.

دانش آموزان در گروه های دو یا سه نفره، ابتدا آیات هر صفحه را برای یک دیگر به آرامی می خوانند و سپس تعدادی از دانش آموزان، هر کدام یک یا چند سطر از همین آیات را با صدای بلند خوانده و سایر دانش آموزان نیز از روی کتاب خود خط می برند. همیشه خواندن انفرادی را از دانش آموزان قوی تر آغاز کنید.

 نکته:  چنان چه کلمه یا عبارتی برای دانش آموزان مشکل بود آن را روی تخته نوشته و مانند قبل به بخش های آن کلمه یا عبارت اشاره کنید تا دانش آموزان آن را به صورت دسته جمعی، بخش بخش بخوانند. به دانش آموزان بیاموزید که هرگاه در خواندن قرآن با کلمه یا عبارت نسبتاً مشکل رو به رو  شدند خودشان سعی کنند آن کلمه را بخش بخش بخوانند. اگر این یادگیری اتّفاق بیفتد مهم ترین گام در کسب مهارت روخوانی قرآن برداشته شده است.

فصل سوم: اُنس با قرآن کریم

      فعّالیّت های آموزشی این فصل از کتاب، به منظور تثبیت و تقویت مهارت روخوانی قرآن و هم چنین برخی فعّالیّت های دیگر در جهت تقویت اُنس دانش آموزان با قرآن کریم تدوین شده است.

این فصل پس از آموزش 33 روزه ی روخوانی قرآن تا پایان سال تحصیلی، در هر هفته، در زنگ اول یا دوم یکی از روزهای هفته به طور کامل تدریس می شود.

نکته:  محتوای هریک از دروس این فصل برای یک هفته دانش آموزان در نظر گرفته شده است.

روش تدریس دروس فصل سوم

خواندن آیات قرآن کریم:

       ابتدا دانش آموزان در گروه های دو یا سه نفره آیات این صفحه را  پیش خوانی کرده و سپس تعدادی از دانش آموزان، هرکدام یک یا چند سطر از این آیات را با صدای بلند می خوانند و سایر دانش آموزان از روی کتاب خود یا قرآن کریم خط می برند. در تدریس این فصل توجّه به نکات زیر ضروری است:

1)  در مراحل اوّلیه، اگر اشتباهات برخی از دانش آموزان نسبتاً زیاد است، نیازی نیست همه ی این اشتباهات را گوشزد کنید. بیش تر بر توانایی های ایشان تأکید کنید تا با احساس موفّقیّت به تدریج ضعف خود را جبران کنند.

2)  ممکن است برخی عبارات قرآنی برای تعدادی از دانش آموزان نسبتاً مشکل باشد. اولاً به منظور کسب مهارت روخوانی قرآن کریم، خواندن این گونه عبارات نیز لازم است و ثانیاً به دانش آموزان بیاموزید که این گونه عبارات را با آرامش بیش تر و به صورت بخش بخش بخوانند.

3)   چنان چه کلمه یا عبارتی برای دانش آموزان مشکل بود آن را روی تخته نوشته و مانند قبل به بخش های آن کلمه یا عبارت اشاره کنید تا دانش آموزان آن را به صورت دسته جمعی، بخش بخش بخوانند. به دانش آموزان بیاموزید که هرگاه در خواندن قرآن با کلمه یا عبارت نسبتاً مشکل رو به رو  شدند خودشان سعی کنند آن کلمه را بخش بخش بخوانند.

پیام قرآنی:

      از دانش آموزان بخواهید که پس از خواندن آیه و ترجمه ی پیام، درباره ی مفهوم آن به کمک تصاویر یا پرسش هایی که در کتاب آمده است به صورت گروه های دو یا سه نفره با یک دیگر گفت و گو کنند؛ سپس نظر خود را درباره ی پیام و مصادیق آن در زندگی خود ، برای کلاس بیان کنند.

داستان:

       داستان را به شیوه ی قصّه گویی و به زبان ساده به کمک تصاویر برای دانش آموزان تعریف کنید. از بیان مطالب زائد و غیر مستند بپرهیزید. در صورت وجود وقت می توانید از دانش آموزان بخواهید تا هر یک، چند سطر از داستان را یک بار در کلاس از روی کتاب بخوانند.

اُنس با قرآن در خانه:

      دانش آموزان را به تمرین آیات درس از روی کتاب درسی یا قرآن کامل که در خانه دارند تشویق کنید. موثّر ترین روش در اُنس با قرآن کریم، خواندن مقداری قرآن در هر روز می باشد.

قطره امّا دریا:

دانش آموزان در جلسه ی اُنس با قرآن، حدیث را قرائت کرده و با راهنمایی معلّم خود درباره ی آن با یک دیگر گفت و گو می کنند.

چند تذکّر:

1)  از خواندن کلمات و عبارات قرآنی بپرهیزید؛ بلکه هدایت کنید تا خودِ دانش آموزان آن ها را بخوانند.

2)  استفاده از لوحه و اشاره ی صحیح به بخش های کلمات و خواندن بخش بخش آن ها توسّط دانش آموزان به صورت دسته جمعی و انفرادی، مهم ترین نقش را در کسب مهارت رو خوانی دارد و عدم توجّه کافی به انجام این تمرین، در کسب این مهارت اختلال جدّی ایجاد می کند.

 3)  مناسب ترین شیوه برای خواندن کلمات، آن است که دانش آموز با دیدن هر بخش از کلمه، همان بخش را بلند بخواند؛ یعنی لازم نیست که دانش آموز ابتدا در ذهن خود، همه ی بخش های کلمه را مرور کند سپس تمام آن را یک جا بلند بخواند. شما با تأکید بر نحوه ی مناسب خواندن، دانش آموزان را کمک کنید تا بدون اضطراب، کلمات را به روش صحیح، شمرده و آرام بخوانند. سرعت خواندن بخش ها با توجّه به توانایی فردی دانش آموزان و با تمرین، به تدریج افزایش می یابد تا به روان خوانی برسد.

4)  دانش آموزان برای کسب مهارت روان خوانی، به فرصت کافی نیاز دارند. این فرصت را با توجّه به استعدادهای متفاوت آن ها در اختیارشان بگذارید و انتظار نداشته باشید که همه در یک زمان به مهارت مورد نظر دست یابند.

5)  دانش آموزان را تشویق کنید تا هر روز در خانه، درس قرآن را برای والدین خود بخوانند.

مهم ترين اهداف مورد انتظار:

 انتظار مي رود در پايان سال تحصيلي، هر دانش آموز توانايي هاي زير را كسب كرده باشد.

1)  عبارات و آيات درسي را به صورت شمرده و آرام بخواند.

2)  عبارت پيام قرآني و ترجمه ي آن را از روي كتاب بخواند و بتواند مفهوم آن را به زبان كودكانه توضيح دهد يا برخي از مصاديق آن را بيان كند.

  هر دانش آموز هر دانش آموزي با داشتن توانايي هاي فوق، حداكثر نمره را كسب مي كند. بديهي است توفيق بسياري از دانش آموزان بيش از اين حد خواهد بود.

چند توصيه:

1)  دانش آموزان را تشويق كنيدتا با وضو در كلاس قرآن بيايند و يا براي نشان دادن خط از نشان گر استفاده كنند. در اين مورد از هرگونه اجبار و سخت گيري جداً خودداري كنيد.

2)  در صورت امكان، نوار آموزشي نماز را تكثير كرده و در اختيار دانش آموزان قرار دهيد.

3)  تشويق دانش آموزان به حفظ پيام هاي قرآني و برخي از آيات، در صورتي كه بدون فشار و اجبار باشد، مناسب است.

4)  دانش آموزان را به فعّاليّت هاي جذاب خارج از كلاس تشويق كنيد؛ مانند: خواندن از روي قرآن كامل و نيز خواندن آيات درس و انجام فعّاليّت هاي هنري و ذوقي درباره ي پيام هاي قرآني، شركت در مسابقات و حضور در جلسات و مراكز قرآني مانند دارالقرآن، مساجد و غيره. توجه داشته باشيد كه تمام اين فعّاليّت ها بايد با رغبت و علاقه، بدون اكراه و اجبار و به دور از رقابت هاي ناسالم و آسيب زا انجام شود.